Wycieczka rowerowa do miejsca pamięci
27 kwietnia 2018 roku mieliśmy okazję wysłuchać wykładu dra Grzegorza Pisarskiego "Bielawskie Filie Obozu Koncentracyjnego Gross-Rosen/Rogoźnicy podczas II Wojny Światowej" w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Bielawie. Wcześniej o obozach w Bielawie słyszeliśmy, ale tylko wybiórczo.
Obóz utworzono w centrum trójkąta Bielawa-Dzierżoniów-Pieszyce w 1941 roku, pierwotnie jako obóz pracy - AL Langenbielau I (inna, często spotykana nazwa to Sportschule - w budynkach od 1935 roku mieściła się szkoła sportowa dla młodzieży z Hitlerjugend - czy Reichenbach). W roku 1944 przekształcono go w filię obozu koncentracyjnego Gross-Rosen (w Rogoźnicy). Według informacji na stronie obozu koncentracyjnego Gross-Rosen, przez obóz przeszło około 2000 więźniów, pochodzących głównie z Polski, Węgier, Słowacji i Holandii. Więźniowie pracowali w lokalnych zakładach m. in. Siling I (zakłady włókiennicze Christian Dierig AG), a później przy kopaniu okopów. W lutym 1945 roku część więźniów ewakuowano do KL Dachau, a 8.05.1945 roku pozostałych więźniów wyzwoliła armia sowiecka. Liczba ofiar obozu nie jest znana. Wiadomo natomiast, że zmarłych chowano w pobliżu obozu. Budynki zachowały się do dziś. Po wojnie mieścił się tu PGR, obecnie jest to teren prywatny, a jeden z baraków jest budynkiem mieszkalnym.
Obóz utworzono w centrum trójkąta Bielawa-Dzierżoniów-Pieszyce w 1941 roku, pierwotnie jako obóz pracy - AL Langenbielau I (inna, często spotykana nazwa to Sportschule - w budynkach od 1935 roku mieściła się szkoła sportowa dla młodzieży z Hitlerjugend - czy Reichenbach). W roku 1944 przekształcono go w filię obozu koncentracyjnego Gross-Rosen (w Rogoźnicy). Według informacji na stronie obozu koncentracyjnego Gross-Rosen, przez obóz przeszło około 2000 więźniów, pochodzących głównie z Polski, Węgier, Słowacji i Holandii. Więźniowie pracowali w lokalnych zakładach m. in. Siling I (zakłady włókiennicze Christian Dierig AG), a później przy kopaniu okopów. W lutym 1945 roku część więźniów ewakuowano do KL Dachau, a 8.05.1945 roku pozostałych więźniów wyzwoliła armia sowiecka. Liczba ofiar obozu nie jest znana. Wiadomo natomiast, że zmarłych chowano w pobliżu obozu. Budynki zachowały się do dziś. Po wojnie mieścił się tu PGR, obecnie jest to teren prywatny, a jeden z baraków jest budynkiem mieszkalnym.
Warto wspomnieć, iż w Bielawie działał jeszcze obóz pracy AL LangenBielau II, którego baraki są dziś budynkami mieszkalnymi i mieszczą się przy ul. Wysokiej 1-14.
Pewnego majowego poranka wybraliśmy się całą rodziną na wycieczkę rowerową w okolicę obozu oraz miejsca pamięci pomordowanych więźniów. Okolica jest bardzo cicha, czas jakby się zatrzymał... Budynki obozowe widać zza betonowego ogrodzenia, gdzie obecnie pasą się krowy.
Kawałek dalej docieramy do małego lasku, w którego głębi znajdują się pomniki. Główny pomnik upamiętnia lata "1939 - 45", a na bocznych tablicach umieszczono napisy w języku jidysz i polskim: "Na miejscu tym spoczywają bracia nasi, którzy zginęli
śmiercią męczeńską z rąk hitlerowców po długich i ciężkich
cierpieniach w obozie koncentr. Sportschule". Po lewej stronie pomnika znajduje się głaz poświęcony Powstańcom Warszawskiego Getta. 
Po prawej stronie znajduje się tablica upamiętniająca Rafaela Maillera ze Szczakowej oraz tablica z nazwiskami zamordowanych więźniów.
Poniżej umieszczam nazwiska osób zapisane na tablicy:
Salomon Caneel, Eduard Frank, Leendert Goudsmit, Klara Hagenaar, Manus Hollander, Vrouwtje Knoop-Noord, Jesaia Koker, Joel Kropveld, Wilhelm Kurz, Abraham Mossel, Abraham Moses Noagh, Comprecht Bernard Sanders, Arnold Silbermann.
oprac. Mąż /15.05.2018/
1 komentarze:
Strasznie boję się podejść do tematu obozu Sportschule, jest bardzo dużo rzeczy o których trzeba by napisać, obawiam się, że czegokolwiek bym nie podjął to będzie spłycenie i lekceważenie tematu. Trzeba koniecznie opowiedzieć o Ilse Froster i jej "koleżankach", o domach w Bielawie pobudowanych na wapnie z dołów śmierci z lasków przyobozowych, o zrobieniu z obozu hodowli świń. Trudne. Ale ktoś kiedyś będzie musiał się z tym zmierzyć.
REPLY