Moja przygoda z piwowarstwem

Opublikowane w dniu 09 sierpnia

Wszystko zaczęło się od zainteresowaniem pewną rośliną, którą posadził sąsiad z ogródków działkowych. Był to chmiel... Zacząłem się zastanawiać, czy można go jakoś wykorzystać i zacząłem zgłębiać temat warzenia piwa.

Na początku zajrzałem do Internetu. Po krótkim czasie trafiłem na blog Tomasza Kopyry oraz jego kanał na YouTube, gdzie zacząłem poznawać tajniki warzenia piwa w domu. Niedługo potem, pochłonięty tematem, dostałem w prezencie urodzinowym od Żony książkę Tomasza zatytułowaną "Piwo. Wszystko, co musisz wiedzieć, żeby nie wyjść na głupka". Przeczytałem ją w kilka dni, a po uzupełnieniu wiedzy poprzez fora internetowe zacząłem kompletować sprzęt i wreszcie warzyć własne piwo (początkowo z brew-kitów, a później z pełnym procesem zacierania - więcej informacji niżej).

American Amber Ale

Warto byłoby wspomnieć o piwie w historii Bielawy.

Browarnictwo w Bielawie ma dość bogatą historię. W naszym mieście funkcjonowało wiele browarów, najczęściej wymienia się:

• Browar Górski - Bluschkego (później należał do Carla Brinkego, Fritza i Idy Scholz, Heinricha Kanppego, Heinricha Thielscha, Artura Scholza i Ellli Scholz) - zabudowania mieszczą się przy ul. Legionów 4-4a.

Pocztówka z browarem Carla Brinkego (ze zbiorów T. Łazowskiego).

Obecny wygląd zabudowań dawnego Browaru Górskiego - ul. Legionów 4-4a.

Reklamy Górskiego Browaru (ze zbiorów T. Łazowskiego). 

• Browar Carla Neumanna - m. in. ul. Wolności 141, 141a, ul. Żeromskiego 61.

Obecny wygląd jednego z budynków dawnego browaru Carla Neumanna - ul. Wolności 141a.

• Browar zamkowy (dworski) Hermana Koeppera - ul. Szpakowa 38-39.

Obecny wygląd dawnego browaru dworskiego Hermana Koeppera - ul. Szpakowa 39.

Obecny wygląd dawnego browaru dworskiego Hermana Koeppera - ul. Szpakowa 38.

Sposoby na domowe piwo, które wykorzystałem:

1. Brew-kity

Jak większość domowych piwowarów zacząłem swoją przygodę od brew-kitów. Brew-kity to tzw gotowce, czyli nachmielone ekstrakty słodowe w zestawie z drożdżami. Rola piwowara ogranicza się w tym przypadku do przygotowania brzeczki, czyli rozpuszczeniu nachmielonego ekstraktu w wodzie, dodaniu surowca do fermentacji (glukoza, cukier lub niechmielony ekstrakt słodowy), zadaniu drożdży, przeprowadzeniu fermentacji i zabutelkowaniu piwa do butelek. Na tym etapie zaopatrzyłem się w pojemnik fermentacyjny z kranikiem, kapslownicę, kapsle oraz butelki.

Tą metodą zrobiłem: Octoberfest Lager (lager europejski), Amber Ale (bursztynowe piwo typu Ale), Mexican Cerveza (piwo meksykańskie).

2. Warzenie z zacieraniem

Przyrządzając piwa z brew-kitów czułem jednak niedosyt. Brakowało mi pełnej kontroli nad tym, jakie piwo chciałbym finalnie osiągnąć. Decyzja zapadła, będę warzył piwo z pełnym procesem. Na początek zakupy - niezbędne okazało się dokupienie garnka (wybrałem 50l ze stali nierdzewnej),  dodatkowego pojemnika fermentacyjnego, termometru, ballingomierza, łyżki piwowarskiej oraz wykonanie filtratora z oplotu. Etapy są następujące:

• Całość "zabawy" zaczynamy od podgrzania w garnku pewnej ilości wody (powiedzmy 20l) do odpowiedniej temperatury. Zazwyczaj zaczynam od 65 stopni Celsjusza, aby po wsypaniu słodu osiągnąć temperaturę około 62 stopni. W takiej temperaturze działa enzym betaamylaza, odpowiedzialna za rozkład skrobi na cukry fermentowalne, czyli finalnie za zawartość alkoholu w gotowym piwie. Im dłuższa ta przerwa, tym mocniejsze i bardziej wytrawne piwo. Czas zacierania w tej temperaturze to zazwyczaj 15-60 minut.

• Po ustalonym czasie podnosimy temperaturę zacieru do około 72 stopni i tym samym pozwalamy pracować alfaamylazie, która rozkłada skrobię do dekstryn, czyli cukrów niefermentowalnych, odpowiedzialnych za treściowość piwa. Czas zacierania to standardowo 15-60 minut. Można oczywiście robić wcześniej przerwy w niższych temperaturach, ale dwie przedstawione są podstawowe. Część piwowarów zaciera metodą "na lenia", czyli np. w temperaturze około 66 stopni, w której działa zarówno alfa-, jak i betaamylaza.

• Po zakończeniu zacierania wykonuje się próbę jodową w celu sprawdzenia czy w zacierze nie ma już resztek skrobi (na biały talerzyk nabiera się odrobinę zacieru i nakrapia się jodowy wskaźnik skrobi, czyli płyn Lugola i sprawdza jego odbarwienie (płyn nie powinien się odbarwić)). Jeżeli wszystko jest w porządku możemy przystąpić do filtracji.

• W pojemniku fermentacyjnym do kraniku od wewnętrznej strony przykręcamy filtrator, a do zewnętrznej rurkę silikonową, która odprowadzi nam brzeczkę do niżej znajdującego się drugiego pojemnika. Całość zacieru przenosi się delikatnie (aby uniknąć napowietrzenia) do wyższego pojemnika i po ułożeniu się ziarna na dnie, filtruję brzeczkę do dolnego pojemnika. Aby wypłukać cenne składniki z ziarna, robi się tu również wysładzanie, czyli dolewa się wody o temperaturze około 78 stopni Celsjusza i przepuszcza przez ziarno do przefiltrowanej brzeczki.

• W następnym etapie przefiltrowaną brzeczkę przelewa się do garnka i doprowadza do wrzenia. Kiedy brzeczka zacznie się gotować, dodajemy pierwszą porcję chmielu (chmielenie na goryczkę), w trakcie gotowania drugą (na smak) i pod koniec trzecią (na aromat). Dobór odmian chmielu zależy od fantazji piwowara. Gotowanie trwa około godziny lub dłużej.

• Na koniec brzeczkę trzeba jak najszybciej schłodzić, dobrze napowietrzyć (burzliwie przelewając do pojemnika fermentacyjnego) i zadać drożdże.

• Fermentację przeprowadza się w odpowiedniej temperaturze (niższej dla drożdży lagerowych, wyższej dla drożdży piw górnej fermentacji). W międzyczasie można jeszcze dodać chmielu (chmielenie na zimno).

• Po zakończeniu fermentacji przystępujemy do butelkowania piwa. Do każdej butelki dodaje się np. cukier do refermentacji, czego efektem będzie nagazowanie piwa.

Tą metodą zrobiłem: American Amber Ale (amerykańskie bursztynowe Ale), American IPA (amerykańskie India Pale Ale), RIS (Russian Imperial Stout), Milk Stout (Stout z dodatkiem laktozy), Bohemian Pilsner (Pils bohemski) oraz Porter Bałtycki.

Bohemian Pilsner

Porter Bałtycki

Przy najbliższym warzeniu piwa postaram się o fotorelację na blogu.

Oprac. Mąż /09.08.2018/