Bielawa - skąd nazwa?
Skąd pochodzi nazwa miasta
Bielawa? Od słowiańskiej nazwy górskiego potoku biela, bila, bela – biała. Jan Miodek podkreśla rdzeń biel wskazujący na łąkę, teren podmokły,
wilgotny. Podoba mi się jego stwierdzenie, że „nazwa etymologicznie ocieka wodą”.
Bielawa, łąka na zboczu Góry Krasnoludków |
Kazimierz Tłokiński podaje w
swojej monografii dwie koncepcje powstania nazwy Bielawa. Pierwsza odnosi się
do potoku, na którego dnie znajdowało się dużo krzemu, wapieni i miki, które
nadawały wodzie kolor lśniąco-biały. Druga perspektywa zwraca uwagę na obficie
występujące na naszym terenie wełnianki (turzyce), które po odkwitnięciu nadają
łąkom białawy odcień.
Bielawę nazywano „miastem
dymiących kominów”, zapewne ze względu na rozwijający się tu ówcześnie przemysł
włókienniczy. O Bielawie mówiono również „Wenecja Północy”, bo to miasto
położone wzdłuż potoku Bielawica. Przed 1945 rokiem Bielawę zwyczajowo dzielono
na „stronę dużą”, tzw. miejską i „stronę małą” – wiejską. Między tymi częściami
znajdowało się wiele mostków, nadal funkcjonujących, pod którymi płynie właśnie
potok Bielawica.
Bielawa, widok na dawne zabudowania przemysłu włókienniczego |
Bielawa, wędrówka ulicami miasta wzdłuż potoku Bielawica |
Pierwsza udokumentowana wzmianka o Bielawie pochodzi z 1288
roku. Poniżej prezentuję pierwsze nazwy osad, które pojawiają się w
dokumentacji z XIII wieku (za: M.Goliński,
J.Kęsik, L.Ziątkowski, 2002. Pieszyce od czasów najdawniejszych do końca XX
wieku), następnie pojawia się nazwa zniemczona oraz polska:
Pilaua – Peilau – Piława Dolna
Richinbach – Reichenbach (bogate źródło) – Dzierżoniów
Putridus pons (spróchniały most) – Faulbrϋck
– Mościsko
Nova villa – Neudorf – Nowizna
Peterswald (Piotrowy Las) – Peterswaldau – Piotrolesie
(nazwa 1945 r.) – Pieszyce (od 1947 r.)
Bela – Langenbielau (Bielawa Długa) – Bielawa
Pyskeri villa – Peiskersdorf – Piskorzów
Luczmanni villa – Leutmannsdorf – Lutomia
Kunczindorf – Steinkunzendorf - Kamionki
Heinrichow – Heinrichau – Glinno
Syfredesdorf – Steinseifersdorf – Rościszów
oprac. Żona /30.01.2019/
1 komentarze:
Ciekawy wpis. Bielawa moje rodzinne strony. Pozdrawiam
REPLY