Zakłady włókiennicze w Bielawie - część 2 - zakład Dierigów w czasie II wojny światowej
Bardzo dynamiczny rozwój przedsiębiorstwa rodziny Dierigów na przełomie XIX i XX wieku zapewnia mu bardzo silną pozycję na rynku. Po śmierci Friedrich Diergia od 1931 roku firmą kierują bracia Wolfgang i Gottfried Dierig. W tym samy roku Gottfried zostaje on mianowany na osobistego doradcę Adolfa Hitlera w kwestiach gospodarczych (pełni w tym czasie również funkcję szefa wydziału polityki gospodarczej NSDAP oraz przewodniczącego Stowarzyszenia Przemysłu Rzeszy Niemieckiej).
 |
| Gottfried Dierig (pierwszy z prawej na obu zdjęciach) w towarzystwie Göringa - na zdjęciu z lewej - i Hitlera - na zdjęciu z prawej (źródło: Krosno) |
W czasie wojny produkcja zakładu jest stopniowo dostosowywana do potrzeb wojskowych oraz zastępowana produkcją zbrojeniową. Wraz z rozwojem wojny zakłady zaczynają odczuwać brak rąk do pracy. Od 1940 roku do Bielawy docierają na przymusowe roboty pierwsi Polacy, później pojawiają się pierwsze transporty ludności Żydowskiej. Początkowo ludzi przydzielani są do fabryk oraz gospodarstwa rolnych, później umieszczani są w obozach pracy przymusowej.
Na terenie Bielawy istniały m.in. następujące obozy:
- Arbeitslager Langenbielau (tzw. "Sportshule") - filia KL Gross Rosen, zabudowania znajdują się pomiędzy Bielawą, Dzierżoniowem i Pieszycami.
- Arbeitslager Langenbielau II - zabudowania obecnie przy ul. Wysokiej 1-14.
- Więźniarki były również zakwaterowane w obecnym budynku Liceum Ogólnokształcącego w Bielawie.
Od lipca 1943 roku obok produkcji tekstylnej, do zakładów Dieriga zaczyna być przenoszona produkcja wojskowa. Krosna, maszyny przędzalnicze i wykończalnicze zostają demontowane i umieszczane w magazynach, bądź wywożone, a na ich miejscu umieszcza się urządzenia do produkcji zbrojeniowej.
Hala przędzalni cienkoprzędnej zostaje zajęta przez firmę Bosch, istniejącą tu pod nazwą Silling. Działają tu również firmy takie jak: Lehmann, Goldschmidt, Hagenuk, Telefunken czy Kropp. Produkuje się sprzęt do reparacji i remontów samochodów wojskowych i czołgów, śmigła do samolotów, części do samolotów i łodzi podwodnych oraz lufy do dział. Taki stan utrzymuje się praktycznie do zakończenia wojny w 1945 roku.
6 maja 1945 roku Rosjanie zajmują Wrocław, a władze powiatowe wydają rozkaz ewakuacji ludności. Mieszkańcy Dzierżoniowa, Bielawy i Pieszyc ruszają przez Góry Sowie do Nowej Rudy i dalej do czeskiego Broumova. Za ludnością cywilną ruszają również ostatnie oddziały Wehrmachtu. 8 maja ze wszystkich budynków zwisają białe flagi. W tym czasie Wolfgang Dierig wraz z żoną i córką podejmują decyzję o ucieczce, podczas której giną. Brat Wolfganga, Gottfried Dierig z żoną i córką, po nieudanej próbie ucieczki i zawróceniu do Bielawy, 11 maja popełniają samobójstwo.
Tak kończy się historia niemieckiego przedsiębiorstwa Christian Dierig AG Langenbielau. Już niebawem polska administracja przejmie zakład od Armii Radzieckiej i zacznie się nowy, polski rozdział w historii przedsiębiorstwa.
Tak kończy się historia niemieckiego przedsiębiorstwa Christian Dierig AG Langenbielau. Już niebawem polska administracja przejmie zakład od Armii Radzieckiej i zacznie się nowy, polski rozdział w historii przedsiębiorstwa.
Zobacz również:
oprac. Mąż /29.06.2020/
szef wydziału polityki gospodarczej NSDAP i przewodniczący Stowarzyszenia Przemysłu Rzeszy Niemieckiej.
Czytaj więcej na https://fakty.interia.pl/ciekawostki/news-podziemny-bielbaw,nId,2909516#utm_source=paste&utm_medium=paste&utm_campaign=firefoxpolityki gpo
Czytaj więcej na https://fakty.interia.pl/ciekawostki/news-podziemny-bielbaw,nId,2909516#utm_source=paste&utm_medium=paste&utm_campaign=firefoxpolityki gpo
1 komentarze:
I tu jest wielkie pole do działania. Potrzeba informacji od mieszkańców, więźniów i z archiwów na temat okoliczności produkcji zbrojeniowej w Bielawie w okresie IIWŚ:
REPLY- gdzie jeszcze byli kwaterowani więźniowie? Bo oprócz tych powyższych lokalizacji był jeszcze barak na Szpakowej, był obóz RAD w parku, czy obóz męski RAD na Sportowej też? Gdzie jeszcze? Czy zamek Sandreckich oprócz bycia lazaretem pełnił na wzór pałacu w pieszycach jakąś rolę w tym "przemyśle"?
- co i gdzie konkretnie produkowano. Bo jest wielki misz-masz. Widiawerke robiła wiertła widiowe i pełno tego walało się po Bielbawie jeszcze długie lata po zakońćzeniu wojny. Gdzie to było? Lehmann prawdopodobnie produkował spadochrony - ale gdzie? I kto to był? Co i dla kogo robił Bosch i Telefunken? Czy to była hala przędzalni cienkoprzędnej? Najbardziej chyba przebudowanej podziemnie dla potrzeb nowych maszyn? Czy to Krupp produkował dynamit w zakładach Bielbawu, czy to inna firma? I gdzie to było? A co się działo w innych lokalizacjach na terenie Bielawy? Nie mam pojęcia jak do tego się zabrać.
- gdzie szukać śladów po tych wydarzeniach? W Bielbawie były miejsca gdzie ściany były pokryte napisami w różnych językach, które pozostawili po sobie niewolnicy. Gdzie one sa? Może coś ocalało? Odnalazłem miejsce w którym zamordowano Adlera za kromkę chleba(po wojnie był proces o jego zabójstwo) - to kompresorownia. A reszta?
Jest co robić na długie lata, ale może ktoś z czytelników może coś podpowie?
Rafał.