Kiedy coś znika z przestrzeni miasta, to albo się o tym głośno mówi, albo po prostu zapomina. Dla jednych to nie lada ciekawostka, dla innych niepotrzebne wspomnienie. Dla miłośników historii nie do pomyślenia jest wymazanie czegoś z pamięci. Dlatego przypomnę o dwóch pomnikach, które niegdyś swoje miejsce w Bielawie (wtedy Langenbielau) miały, a dziś możemy zobaczyć je zaledwie na starych pocztówkach.
 |
Plac ratuszowy w Bielawie (Langenbielau), 1925 r.
|
Po pierwszej wojnie światowej w wielu miejscowościach powstawały pomniki upamiętniające poległych żołnierzy, mieszkańców. Pierwszy taki pomnik został postawiony po wojnie w Bielawie przez
rodzinę Dierigów, zarządzającą, jedną z najbardziej znanych w Europie, firmą tekstylną. Był to szczególny pomnik, bo poświęcony został poległym pracownikom zakładów włókienniczych. Pomnik znalazł swoje miejsce przed biurem Zakładu przy Dierigstrasse (dziś jest to zielony teren przy ul. Piastowskiej 19, gdzie znajduje się
kamień Felsmanna). Na górnym kamieniu wyryty był krzyż i data pierwszej wojny światowej „1914-1918”, na środkowym widniał niemiecki napis: „Umarliśmy dla ciebie, pamiętaj o tym”, a na dolnym znajdowała się tablica z informacją: „Pamięci 154 pracowników poległych za ojczyznę, firma Christian Dierig”. Obok stały kamienne tablice z nazwiskami poległych. Odsłonięcie pomnika odbyło się 23 listopada 1924 roku, zaś jego uroczyste poświęcenie, ze względów politycznych, dopiero w 1925 roku.
 |
Pomnik poświęcony poległym w pierwszej wojnie pracownikom zakładów włókienniczych, ufundowany przez Fridricha Dieriga, 1924 r.
|
 |
| Miejsce, w którym niegdyś znajdował się pomnik "dierigowski". Dziś znajduje się tu kamień Felsmanna (odnaleziony w 2007 r.) i kamień sportowców (odnaleziony w 2012r.) - element pomnika upamiętniającego poległych w I wojnie światowej 35 sportowców, wystawiony 5 września 1920 r. i przeniesiony 1933 r. na plac sportowy. Relację z odnalezienia i wydobycia głazu można obejrzeć na kanale YouTube - Kamień Sportowców. |
Kolejny pomnik pojawił się w powojennej Bielawie w 1925 roku i stanął na placu ratuszowym. Uroczystego odsłonięcia dokonał 1 marca ówczesny burmistrz Bielawy – Max Teschner. Pomnik poświęcony był 670 poległym w wojnie, a tablice z ich nazwiskami usytuowano wokół niego. Na prawie ośmiometrowym monumencie widniał napis: „Waszym, w wojnie światowej, 1914-1918, poległym bohaterom, wdzięczne miasto, Bielawa”. Pomnik wykonany był przez bielawskie zakłady: Alfreda Wagnera i Emila Werlera.
 |
Niemiecki pomnik poległych w I wojnie światowej, 1925 r.
|
 |
| Niemiecki pomnik poległych w I wojnie światowej, 1925 r. |
 |
W tym miejscu niegdyś znajdował się niemiecki pomnik poległych w I wojnie światowej. Dziś przy Urzędzie Miejskim w Bielawie znajduje się tablica upamiętniająca bunt tkaczy.
|
Kiedy po drugiej wojnie światowej Polacy odzyskali wolność, większość niemieckich tablic i pomników zostało usuniętych. Również bielawskie pomniki zostały rozebrane. Jednak w dzisiejszych czasach spotyka się sytuacje odbudowywania niemieckich pomników pamięci. Historia jest bezstronna i cierpliwa, a my jesteśmy jej świadkami.
Oprac. Żona /15.11.2020/
